KANATLI (Kümes Hayvanlarý) YEMLEME PROGRAMI
BROÝLER (ET TAVUÐU) YETÝÞTÝRÝCÝLÝÐÝ
Yemin ete dönüþüm oranýnýn çok uygun olmasý nedeniyle protein talebini karþýlamada tavuk ürünleri, kýrmýzý et ve süt mamulleri gibi protein kaynaklarýndan daha çok tercih edilmektedir.Tavukçuluk hayvansal proteinin en kolay ve ucuz saðlanabileceði üretim koludur.
Yýllýk tavuk eti tüketimimiz de kiþi baþýna 14 kg dýr.Etlik piliçte 1 kg canlý aðýrlýk için tüketilen yem 2 kg ýn altýna düþmüþtür.Görüldüðü gibi sektör, büyük geliþim içerisindedir ve iþletmecisine iyi kazandýrmaktadýr.
KÜMES YERÝNÝN SEÇÝMÝ :
Kümesin yapýlacaðý yerde yol, su, elektrik bulunmalýdýr.Ayrýca kümes; diðer altyapý imkanlarýna sahip ve insan yerleþim merkezlerinden mümkün olduðunca da uzak olmalýdýr.En yakýn çiftlik mesafesi 400 metreden az olmamalý, bulunduðu çevrede, hava akýmýný engelleyecek aðaçlar, duvar vs. yer almamalýdýr.
KÜMES ISISI, RUTUBETÝ, ALTLIðIN DURUMU ÝLE YEM VE SU HÝJYENÝ :
Ýlk günlerde civcivleri büyütme çemberleri kullanýlmalýdýr.Ancak infrared (kýzýlötesi) lamba 250 wattlýk ve büyütme çemberi de 35-45 cm yüksekliðinde olmalýdýr.Çemberde her 25 civciv için 10 cm uzunlukta bir yemlik ve her 50 civciv için de 4 litrelik kavanoz tipi bir civciv suluðu yeterlidir.
Kümes içi aydýnlatma gün uzunluðuna göre deðiþmektedir.Broiler sürüler için günde 23-24 saat aydýnlatma yapýlmalýdýr.
Civcivler için sýcaklýk deðerleri :
· 1-2. Günler ....... 31-33 °C
· 3-4. Günler ....... 30-32 °C
· 5-7. Günler ....... 29-32 °C
· 2. Hafta ............. 27-30 °C
· 4. Hafta ............. 24-26 °C
Dönem sonuna kadar da 18-21 °C ye indirilebilir. Broilerlerin hareket alanlarý dar olduðundan hayvanýn 2 metrelik alan içinde yemliðe ve suluða kolaylýkla ulaþmasý gerekir. Bu nedenle yemlikler ve suluklar kümes içinde eþit olarak daðýtýlmalý, bunlarýn temiz ve hijyenik þartlara uygun olmasýna dikkat edilmelidir. Kümes sýkýþýk olmamalýdýr.
1 haftalýk civcivlerin (100 civciv) günlük su ihtiyacý 2 litre kadardýr.Su ihtiyacý her hafta yaklaþýk olarak 2 litreden biraz fazla artar ve 10 haftalýk tavuklarýn (100 adet) günlük su gereksinimi 20-21 litreye ulaþýr.
Yetiþkin tavuklarýn (100 adet) günlük su ihtiyacý ise 23-24 litre kadardýr. 2 haftalýða kadar (100 adet) civcivlere günde toplam 10 litre, 3-6 haftalýklara toplam 30 litre, 7-12 haftalýklara toplam 60 litre,yetiþkinlere her tavuk için günde 250 ml. su içebilecekleri kaplar konulmalýdýr.
Kümes rutubetinin % 60-65 olmasý istenmektedir. Bu deðerlere azami dikkat edilmelidir. Aksi taktirde, yem tüketimi ve yemden yararlanma düþmektedir. Kümesin havalandýrýlmasý; hayvanlarýn oksijen ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasý, kümeste oluþan ve biriken gazlarýn, fazla ýsýnýn ve rutubetin uzaklaþtýrýlmasý için gerekli bir iþlemdir. Yaz aylarýnda kýþa oranla 5-6 misli hava saðlanmalýdýr.
Sýcak, rutubetli ve iyi havalanmayan kümeslerde görülen hastalýk hallerinde en çok rastlanan klinik belirti ishaldir.Bu da altlýðýn sürekli ýslak kalmasýný saðlayarak rutubeti artýrýr ve ortamýn ýsý dengesini bozar.Bütün bunlarýn sonucu olarak; kümesteki metan gazý ve amonyak miktarýnda yükselme olur.Unutulmamasý gereken bir özellik de amonyak kokusuna karþý tavuklarýn insanlardan çok daha fazla duyarlý olmasýdýr. Kümese girildiðinde kümes içi amonyak yoðunluðu 50 ppm olduðu zaman ancak koku hissedilebilir.Oysa, kümeste hissedilmeyen amonyak konsantrasyonunun 20 ppm olmasý bile tavuklar için zararlýdýr.Bu nedenle, altlýk durumunu saptamak için dizler üzerine çöküp, elleri yere koyarak zemine yaklaþýlmalý, sonra altlýðýn üst kýsmý kaldýrýlarak ve 19-20 cm mesafeden altlýk koklanmalýdýr.
BROÝLERLERDE STRES
Broiler yetiþtiriciliðinde stres; büyük sorunlara yol açarak, genelde verim düþüklükleri ile neticelenir. Baþlýca karþýlaþýlan stres çeþitleri; korku stresi ve ýsý stresidir. Korku stresi, nakil, aþýlamalar ve buna benzer ani gürültüye yol açan ve korkuya neden olan olaylar sonucu meydana gelir. Hayvanda iþtah ve yemden yararlanma azalýr. Ayrýca hýzlý nefes alýp verme sonucunda da havadaki mikroplar, akciðerlere girerek hastalýða neden olurlar. Isý stresi ise; kümes içi ýsýnýn yükselmesi sonucu oluþur. Isý stresine giren hayvanda geliþme yavaþlar, tüylenme gecikir, kemik geliþiminde bozulmalar görülür ve hastalýklara karþý direnç düþer. Sonuçta da birçok hastalýklara zemin hazýrlanmýþ olur.Gereken tedbirler önceden alýnmalýdýr.
· Kanatlýlarýn Kümes Ýçi Isý Gereksinimleri
|
Kanatlý hayvan türü, yaþý, tipi |
Optimal Isý (°C) |
Maksimal Isý (°C) |
Minimal Isý(°C) |
|
Yetiþkin Yumurta Tavuðu |
24-27 |
30 |
4 |
|
Broiler civciv (0-4 hafta) |
24 |
30 |
24 |
|
Hindi Palaz |
24 |
27 |
21 |
|
Hindi Yetiþkin |
18 |
27 |
10 |
ETLÝK CÝVCÝV BAÞLANGIÇ YEMÝ (1.DÖNEM)
Broiler civcivlerin 2. günden 10. günün sonuna kadar ihtiyaçlarýný karþýlamak amacýyla hazýrlanan Etlik Civciv Baþlangýç Yemi, en az % 24 ham protein ve 3200 k.cal/kg. metabolik enerji içermektedir.
Yemi ete dönüþtürme oranýnýn yüksekliði yanýnda bu yem civcivlerin ilk devredeki hassasiyetleri göz önüne alýnarak vitamin, mineral ve koruyucularla (antikoksidiyal vb.) çok hassas bir oranda dengelenmiþtir.
ETLÝK CÝVCÝV YEMÝ (2.DÖNEM)
Etlik civcivlere 11-21. günler arasý, yüksek protein ve enerji içeren, antikoksidiyal yem katkýsý ve büyütme faktörleri ile takviye edilmiþ Etlik Civciv Yemi yedirilmelidir. 21.günden itibaren Etlik Piliç Yemine geçilmelidir.
ETLÝK PÝLÝÇ YEMÝ
Etlik piliçler; 4. haftadan itibaren kesimden 1 hafta öncesine kadar Etlik Piliç Yemi ile beslenmelidir. Bu yem etlik piliçlerde, hýzlý bir geliþme saðlayacak þekilde tüm besin maddelerince dengelenmiþ, zengin içerikli, yüksek enerjili bir yemdir. Kesimden 1 hafta öncesine kadar verilmesi gereken bu yemle ete dönüþüm oraný istenilen en yüksek seviyede olup, abdominal (karýn içi) yað gibi istenmeyen karkas özellikleri gereksiz enerji israfý önlenmek suretiyle en alt seviyede elde edilir.
ETLÝK PÝLÝÇ BÝTÝRME YEMÝ
Etlik piliçlere kesimden önceki bir hafta boyunca verilmesi gereken bu yemin, etlik piliç yemine göre protein deðeri düþük, enerji deðeri ayný oranlardadýr. Etlik Piliç Bitirme Yeminde balýk unu en alt seviyede veya hiç kullanýlmayarak talebe uygun olarak,ilaç kalýntýlarýndan temizlenerek, kokusuz bir et üretimine imkan vermektedir.
YUMURTA TAVUÐU YETÝÞTÝRÝCÝLÝÐÝ
YUMURTA CÝVCÝV YEMÝ
Bu yem; yumurta verimi yönünden geliþtirilmiþ ticari amaçlý hibrit civcivlere, yumurtadan çýkýþlarýndan, 6.haftanýn sonuna kadar yedirilmesi gerekmektedir. Civcivlerin bu devrede beslenme ve bakýmý; gelecekteki yumurta verimlerini ve kondisyonlarýný etkileyen çok önemli bir
faktördür.Bu nedenle Yumurta Civciv Yemi, besin maddeleri, vitamin, mineral ve koruyucu ilaçlarla çok iyi dengelenmiþ olup, serbest yemlenen civcivlerde, diðer çevre þartlarý da en uygun (optimum) olduðunda istenilen sonuçlar mutlaka alýnmalýdýr.
PÝLÝÇ (YUMURTA TÝPÝ) BÜYÜTME YEMÝ
Ticari amaçla yetiþtirilen yumurtacý piliçlerin 7. haftanýn baþýndan itibaren 12. haftanýn sonuna kadar beslenmesinde tercih edilmelidir. Hilvan Piliç Büyütme Yemi, büyüme devresi için gerekli protein, enerji, vitamin, mineral ve antikoksidiyal gibi koruyucularý en uygun düzeylerde içermektedir.
PÝLÝÇ (YUMURTA TÝPÝ) GELÝÞTÝRME YEMÝ
Yumurtacý piliçlerin 13. haftadan itibaren yumurta dönemine kadar beslenmesinde Piliç Geliþtirme Yemi kullanýlmalýdýr.Yani, yumurta iþaretleri belirinceye kadar yedirilmelidir. Büyüme ve geliþtirme dönemlerinde, canlý aðýrlýk kontrolü yapýlmalý, hibritlerin kataloglarýndaki büyüme hýzýna uygun geliþmeleri saðlanmalý, gerekirse kontrollü yemleme yapýlmalýdýr.Piliçler erken yumurtlamaya zorlanmamalýdýr.
Ticari amaçlý yumurta tavuklarýnda, beklenen en yüksek verim ve kâr seviyesine ulaþmak, iyi bir ýrk, iyi bakým ve besleme, uygun çevre þartlarý gibi etkenlerle beraber, hayvanýn geliþme dönemlerinde ihtiyaçlarýna cevap verebilecek dengeli olarak hazýrlanmýþ yemler ile iyi bir besleme programý uygulamakla mümkündür.
ÖNERÝ : Yumurta tavuklarýnýn geliþme dönemlerinde uygulanacak yemleme programýnda,
hayvanýn, hafta yaþýna göre yemi seçmekten ziyade, sýk sýk yapýlacak kontrol
tartýmlarýndaki ortalama vücut aðýrlýklarýna göre yem seçimine gitmek þüphesiz
yemleme programýný daha baþarýlý kýlacaktýr.
1.DÖNEM YUMURTA TAVUK YEMÝ :
Yumurtlamaya baþlayan yumurtacý tavuklarýn 40. haftanýn baþýna kadar olan dönemde ki beslenmesinde tercih edilmesi gereken bir yem
çeþididir.1.dönem Yumurta yemi ile verim,kalite ve yumurta iriliði bakýmýndan çok iyi sonuç elde edilir.
2.DÖNEM YUMURTA TAVUK YEMÝ :
Bu yem tavuklarýn 40.haftadan sonraki dönemlerinde yüksek yumurta verimi elde etmek için kullanýlýr.Tavuklar kesime gidinceye kadar kullanýlýr.Elde edilen yumurtalarýn albenisi yüksek olur.
1.DÖNEM KAFES TAVUÐU YUMURTA YEMÝ :
Kafeste yetiþtirilen yumurta tavuklarýnýn, 40. haftanýn baþýndan sonraki yüksek verim dönemlerinde, dengeli olarak beslenmesi amacýyla yedirilen bu yem, gerekli koruyucu ilaçlar ile beraber protein, enerji oranlarý ve vitamin-mineral katkýlarý hassas olarak ayarlandýðý için kafes yorgunluðu stresini en aza indirir.
Yüksek verimli yumurta tavuklarýnýn artan verimlerine paralel olarak besleyici madde ihtiyaçlarý da artmýþ olduðundan 1.Dönem Kafes Tavuðu Yemleri, yumurta tavuklarýnýn artan besin ihtiyaçlarýný karþýlayacak þekilde hazýrlanmaktadýr.
2.DÖNEM KAFES TAVUÐU YUMURTA YEMÝ :
Yumurta tavuklarýnýn 40. haftadan itibaren, 2. verim dönemine geçmiþ olanlarý için hazýrlanmýþ bir yem çeþididir.
HÝLVAN YEM’ÝN
KANATLI YETÝÞTÝRÝCÝLERÝNE TAVSÝYELERÝ
1. Civciv seçiminde; geliþme hýzý yüksek, ölüm oraný düþük, kalýtsal kusuru olmayan, yemi ete dönüþtürme oraný iyi, yumurtacý ise yumurta verimi ideal soylardan olmasýna dikkat ediniz.
2. Civcivler gelmeden önce, kümeslerde ; Tüm ekipmanlarý yýkayýnýz, temizlik yapýnýz, hassas bir þekilde dezenfekte ediniz, badana yapýnýz, en
az 5 cm. talaþ vb. seriniz, ýsýtma ve aydýnlatmayý hazýr hale getiriniz, suluk ve yemlikleri yeteri kadar yerleþtiriniz.
3. Civciv kümese konulduðunda kümes ýsýsýnýn 35 ºC olmasýný temin ediniz. Dereceyi tavuðun sýrtý seviyesinde ölçünüz.
4. Kafeste beslenen civcivler için rutubeti % 40’a ayarlayýnýz.
5. Kümes içinde amonyak gazý, 53 ppm/m³ olan üst sýnýrý geçmemelidir. Havadaki 60 ppm/m³ amonyak gazý hissedilebilir.Bu sebeple kümes içi
havalandýrmaya önem veriniz.
5. Yeni gelen civcivlere önce su veriniz.
6. Aydýnlatmayý metrekareye 2,5 watt olacak þekilde saðlayýnýz.
7. Kümese fazla sayýda civciv konulduðunda ölüm oraný artar.-
- 0-8. hafta metrekareye ® 15-21 civciv
- 8-18. hafta metrekareye ® 7-10 piliç olmasýný saðlayýnýz.
8. Civcivlerin irili ufaklý olmamasýna özen gösteriniz.
9. Kümeslere kesinlikle ziyaretçi kabul etmeyiniz.
10. Yemlikler boþ býrakmayýnýz, tüketimi kontrol ediniz. Yemlik mesafesinin;
- 0-8 hafta 5 cm,
- 8-18 hafta 10 cm olmasýný saðlayýnýz.
11. Civcivlerde, kanibalizmi önlemede en etkin yolun gaga kesimi olduðunu unutmayýnýz.
12. Yem depolama yerlerinin mutlaka hayvanlardan ayrý, güneþ görmeyen, serin ve rutubetsiz ortamlar olmasýna dikkat ediniz. Yem depolarýný en
az 15 günde bir temizleyerek mikrobiyal bozulmayý önleyiniz.
13. Aþýlama programýný mutlaka tatbik ediniz.